Croílár fhís Choiste Forbartha Charn Tóchair is ea an Ghaeilge a chur ar ais i réim sa phobal. Tríd an Scéim Pobal Gaeilge, scéim atá á maoiniú ag Foras na Gaeilge, tá an cumann pobail ag tabhairt faoin dúshlán seo ó 2008 i leith, agus trí scéimeanna maoinithe eile de chuid Fhoras na Gaeilge roimhe sin. Tá imeachtaí Gaeilge a dhéanann an cumann pobail a sheachadadh á maoiniú ag Comhairle Ceantair Lár Uladh ó 2016 i leith.

Le bheith ábalta ár n-aidhmeanna a bhaint amach tá clár leathan imeachtaí curtha le chéile le riar ar riachtanais an phobail. Tá gach iarracht déanta le riar ar riachtanais gach cumais, ó bhuntosaitheoirí go cainteoirí líofa Gaeilge agus chomh maith leis sin ag gach aoisghrúpa ón leanbh is óige go dtí na daoine fásta is sine.

Déanann an cumann pobail na cúrsaí agus na gníomhaíochtaí seo a leanas a sheachadadh i rith na bliana:

• Ranganna Gaeilge do dhaoine fásta – cúig leibhéal fóirsteanach do bhuntosaitheoirí go dtí cainteoirí líofa
• Ranganna tacaíochta breise Gaeilge do dhéagóirí atá ag déanamh staidéir ar an Ghaeilge ag TGM, Leibhéal AF agus Leibhéal A2.
• Sainchúrsaí Gaeilge:
  • Cúrsaí cruinnis – cúrsaí i ngramadach na hÉireann
  • Cúrsa aistriúcháin & eagarthóireachta Gaeilge
  • Gaeilge don teaghlach – cúrsa le frásaí agus focail bhunúsacha ar féidir le tuismitheoirí agus cúramóirí a úsáid sa bhaile.
• Ciorcal comhrá
• Club leabhair Gaeilge
• Gearrchúrsaí Gaeilge
• Dianchúrsaí Gaeilge
• Féilte –
  • Feis Charn Tóchair
    • Ceiliúradh cultúir agus athbheochan na Gaeilge i gContae Dhoire. Raon comórtas fóirsteanach do pháistí naíscoile, Gaelscoile, bunscoile, scoileanna Béarla, iar-bhunscoileanna agus daoine fásta. I measc na gcomórtas tá: aithris filíochta, comhrá, bronnadh sparánachta, fáinne, ealaín, scríbhneoireacht, amhránaíocht thraidisiúnta (trí Ghaeilge), ceol traidisiúnta – uirlisí: feadóg stáin, feadóg mhór, cairdín, consairtín, bainseo/maindilín, bodhrán, giotár, cláirseach. Grúpa Ceoil Thraidisiúnta.
  • Seachtain na Gaeilge
• Raon d’imeachtaí spraíúla agus taitneamhacha trí Ghaeilge agus dátheangacha atá fóirsteanach do chách.
• Féile Charn Tóchair
  • Is féile phobail í Féile Charn Tóchair ina gceiliúrtar agus a gcuirtear chun cinn an Ghaeilge agus oidhreacht chultúrtha agus seandálaíochta agus comhshaoil an cheantair áitiúil. Féile lán gníomhaíochtaí spraíúla atá fóirsteanacha do gach aoisghrúpa agus raon leatha spéiseanna agus cúlraí.
• Cainteanna staire
• Siúlóidí treoraithe

Más mian leat tuilleadh eolais, déan teagmháil le hOifigeach Forbartha Gaeilge, Leonne Ní Loinsigh – leonne.niloinsigh@ancarn.org

 

Craobh Charn Tóchair de Chonradh na Gaeilge

Ag dul siar corradh is 120 bliain bhí craobh de Chonradh na Gaeilge i gCarn Tóchair, nuair ba í an Ghaeilge teanga bheo an phobail. Cé nár mhair an teanga mar theanga labhartha an phobail i rith an fhichiú haois, bhí spéis sa teanga i gcónaí ann agus nuair a cuireadh Naíscoil Charn Tóchair ar bun in 1992, thosaigh an ghluaiseacht leis an teanga labhartha a athbheochan, á tabhairt ar ais don phobal ón bhun aníos.

Tá dul chun cinn mór ann ó shin agus anois tá soláthar trí mheán na Gaeilge ann ag leibhéal réamhscoile, bunscoile agus iar-bhunscoile sa cheantar, agus tá a lán ceantar eile ar fud an chontae i ndiaidh toiseacht amach ar an aistear chéanna.

Ceann dár bpríomhaidhmeanna is ea athréimniú na Gaeilge mar theanga labhartha an phobail agus mar theanga theaghlaigh, agus raon ábhair thacaíochta agus imeachtaí leis an phróiseas seo a éascú.

Éachtaí

• Grúpa Tuismitheoirí agus Tachrán – tugann an grúpa an chéadbhlaiseadh do thuismitheoirí ar an Ghaeloideachas. Eagraítear raon gníomhaíochtaí spraíúla trí Ghaeilge agus is féidir le tuismitheoirí a fhoghlaim faoi bhuntáistí na Gaelscolaíochta.
• Scéim Margaíochta Dea-Chleachtais – meirgí agus pacáistí faisnéise faoi bhuntáistí na Gaelscolaíochta comhroinnte idir seacht naíscoil sa cheantar le tuismitheoirí a spreagadh Gaelscolaíocht a roghnú dá bpáistí.
• Foilseacháin: Leabhar cócaireachta do pháistí – dátheangach. Leabhar urnaí do pháistí i nGaeilge. Féilire dátheangach.
• Gaeilge don teaghlach – scéim foghlama agus leabhar oibre deartha go speisialta do thuismitheoirí agus cúramóirí le cuidiú leo frásaí agus focail bhunúsacha a úsáid sa bhaile.

Cuireadh Óige Charn Tóchair in 2010 leis an ghné neamhfhoirmiúil den chóras Gaelscolaíochta i gCarn Tóchair, agus tá sé ag dul ó neart go neart ó shin.

Cuireann Óige Charn Tóchair ar fáil clubanna óige agus iarscoile ar fáil, chomh maith le scéim samhraidh dhátheangach bhliantúil agus turais i rith na bliana. Chomh maith le himeachtaí seachtainiúla, cuireann Óige Charn Tóchair ar fáil dá bhaill club reatha rialta agus rochtain ar ghníomhaíochtaí eile, a bhfuil treodóireacht, boghdóireacht agus scoil foraoise ina measc.

Cé go bhfuil sí tábhachtach do gach páiste, tá tábhacht sa bhreis ag baint leis an obair óige do pháistí atá ag freastal ar Ghaelscolaíocht nó bheir sí deis a dteanga a úsáid i dtimpeallacht shóisialta taobh amuigh den tseomra ranga. Chomh maith le Gaeloideachas agus dearcadh dearfach i leith na Gaeilge sa bhaile, tá an obair óige ar na gnéithe is tábhachtaí a bhaineann le forbairt teanga páistí. Tá cruthaithe arís agus arís eile go dtugann an obair óige do dhaoine óga an deis muinín agus féinmhuinín a thógáil i dtimpeallacht chothaitheach.

“Tá an t-oideachas neamhfhoirmiúil i bhfoirm na hoibre óige ina pháirt thábhachtach den oideachas nó spreagann sé rannpháirtíocht páistí agus daoine óga lena scileanna pearsanta agus sóisialta a fhorbairt, á spreagadh a bheith páirteach agus athpháirteach i bhfoghlaim dhearfach i suíomh neamhfhoirmiúil.”

(Tosaíochtaí don Óige, An Roinn Oideachais, 2013)

Oibríonn Óige Charn Tóchair go dlúth le príomhpháirtithe go háitiúil chomh maith le heagraíochtaí rialtais agus neamhrialtais leis an tsoláthar óige is fearr agus is féidir a chur ar fáil dár ndaoine óga. Leanaimid an cleachtas is fearr agus coinnímid oiliúint ar ardchaighdeán dár gceannairí agus is ábhar mórtais dúinn ár straitéisí faoi stiúir daoine óga lena chinntiú gur féidir linn na deiseanna a chur ar fáil dár ndaoine óga le scileanna nua a shealbhú agus le caidrimh bhuana bhríocha a chruthú taobh istigh dá bpobal.

Le tuilleadh eolais a fháil déan teagmháil leis an oifigeach óige, Aoife Ní Chaiside aoife.nichaiside@ancarn.org

In 2017 fuair Coiste Forbartha Charn Tóchair aitheantas go hoifigiúil mar cheann amháin de chúig cheantar shuaitheanta in Éirinn ar bronnadh stádas orthu mar líonra ar son obair a bhí á héascú ar mhaithe le forbairt na Gaeilge.

Beidh Foras na Gaeilge ag riar na scéime, agus táthar ag súil leis go dtoiseoidh sí go hoifigiúil in 2021.

 

Craobh Charn Tóchair de Chonradh na Gaeilge
Ag dul siar corradh is 120 bliain bhí craobh de Chonradh na Gaeilge i gCarn Tóchair, nuair ba í an Ghaeilge teanga bheo an phobail. Cé nár mhair an teanga mar theanga labhartha an phobail i rith an fhichiú haois, bhí spéis sa teanga i gcónaí ann agus nuair a cuireadh Naíscoil Charn Tóchair ar bun in 1992, thosaigh an ghluaiseacht leis an teanga labhartha a athbheochan, á tabhairt ar ais don phobal ón bhun aníos.

 

Tá dul chun cinn mór ann ó shin agus anois tá soláthar trí mheán na Gaeilge ann ag leibhéal réamhscoile, bunscoile agus iar-bhunscoile sa cheantar, agus tá a lán ceantar eile ar fud an chontae i ndiaidh toiseacht amach ar an aistear chéanna.

 

Ceann dár bpríomhaidhmeanna is ea athréimniú na Gaeilge mar theanga labhartha an phobail agus mar theanga theaghlaigh, agus raon ábhair thacaíochta agus imeachtaí leis an phróiseas seo a éascú.